Praca z użyciem spawarki nie jest obca żadnemu majsterkowiczowi. Nic dziwnego – w końcu łączenie metali za pomocą tych urządzeń ma długą tradycję, a powstające spoiny są zwykle solidnym i wytrzymałym rozwiązaniem. Spawarka IGBT stała się niemal obowiązkowym elementem wyposażenia każdego domowego warsztatu – w takich miejscach coraz częściej znajduje się też spawarka inwertorowa 300A lub inne, jeszcze mocniejsze urządzenie. Rezultatem działania elektrodami i łukiem elektrycznym na metalowe powierzchnie są spoiny, które mogą przybierać różne formy. Dwa podstawowe kryteria, które pozwalają je od siebie odróżnić, to sposób ich wykonania oraz konstrukcja. Wiedzę na ten temat powinien posiadać nie tylko każdy profesjonalny spawacz, ale i osoby, które używają spawarki do amatorskich napraw czy konstrukcji. Jesteś jedną z nich? W takim razie dowiedz się więcej o spoinach spawalniczych!

Połączenia spawane – czym się charakteryzują?

Połączeniem spawanym nazywamy złącze, które zespala ze sobą dwa fragmenty metalu, ewentualnie tworzywa sztucznego. Zgodnie z definicją, takie połączenia są procesem fizycznym, w czasie którego elementy łączą się “poprzez miejscowe stopienie i zestalenie”. W przypadku spawania łukowego obrabiany materiał jest roztapiany za pośrednictwem łuku elektrycznego, a cały proces osłaniają specjalne gazy – dostarcza się je w różny sposób, w zależności od metody spawania. Technika pracy wpływa także na ewentualną konieczność dodatkowych działań, takich jak na przykład usunięcie warstwy żużlu.

Połączenie spawane charakteryzuje się obecnością czterech podstawowych obszarów. Pierwszym jest spoina, czyli materiał przetopiony podczas spawania. Kolejne to strefa wpływu ciepła, na której widać ślady działania temperatury na powierzchnię, strefa materiału spawanego oraz tak zwana linia wtopienia, która wyznacza zasięg przetopienia metalu bądź tworzywa.

Rodzaje spoin spawalniczych

Prawidłowe wykonanie spoiny jest kluczowe dla powodzenia całego procesu spawania. Główne atuty takiego łączenia materiałów to szybkość i prostota ich wykonania. By zespolić fragmenty metalu lub tworzywa, nie potrzeba wprowadzania do nich dodatkowych elementów, a spoiny nie wpływają też znacząco na zwiększenie masy spawanych powierzchni. Są jednak i wady. Niektórych materiałów nie da się spawać, w kilku innych przypadkach ten proces jest także mocno utrudniony. Sama obecność spoiny powoduje z kolei dodatkowe naprężenia, a nieumiejętne prowadzenie elektrody spawarki może też odkształcić materiał.

Jakość poszczególnych połączeń spawanych w sporym stopniu zależy więc od spoiny. Jeśli została prawidłowo wykonana, z zewnątrz powinna być delikatnie wypukła – ten obszar określa się jako jej lico. Wewnątrz, w miejscu połączenia spoiny z pierwotnym materiałem, powstają kolejne warstwy, na który oddziaływała wysoka temperatura – ten obszar kończy tak zwana strefa rekrystalizacji. Przyglądając się spawanym elementom z łatwością dostrzeżemy co najmniej kilka rodzajów spoin.

Spawanie jest interesujące, ale czasami warto zmienić tematykę. Porad i ciekawostek z różnych dziedzin życia szukaj na stronie lubie.com.pl

Podział spoin ze względu na sposób wykonania

Najprostszym kryterium, dzięki któremu można podzielić spoiny, jest sposób ich wykonania. Jeżeli przyjrzeć się im pod tym kątem, będziemy w stanie wyróżnić spoiny ciągłe oraz przerywane. Jak nietrudno się domyślić, te pierwsze są wykonywane bez przerw w prowadzeniu elektrody. Na tych drugich natomiast wprawne oko będzie potrafiło rozpoznać niewielkie przerwy w pozostawionym spawie.

Podział spoin ze względu na konstrukcję

Znacznie bardziej zróżnicowany jest jednak podział spoin pod względem ich konstrukcji. Znaczenie ma tutaj grubość spawanych elementów, ale także sposób ich ułożenia. Określone konstrukcje można często połączyć tylko konkretnym rodzajem spoiny.

Źródło: https://sklep.powermat.pl/pl/migomat-inwertorowy-230a-mig-mag-tig-mma-pm-img-230t.html

Spoiny czołowe

Ten rodzaj spoin stosuje się wówczas, kiedy dwa elementy chcemy połączyć poprzez ich czołowe zetknięcie. Spoina powstaje między ściankami tych przedmiotów – mogą być nimi na przykład blachy czy rury. Stosunkowo często takie złącza potrzebne są w czasie prac remontowych. Warto jednak pamiętać, że do ich wykonania należy odpowiednio dobrać grubość obu fragmentów materiału. Starannego przygotowania wymagają też krawędzie elementów, które chcemy zespawać. Wśród spoin czołowych wyróżniamy dodatkowo połączenia jednostronne oraz dwustronne.

Spoiny pachwinowe

W tym przypadku łączone elementy są ustawione pod kątem. Sama spoina pachwinowa wytwarza się w rowku, który powstaje między elementami spawanych materiałów. Ten rodzaj spoin może przybierać formę płaską, wklęsła lub wypukłą. Stosuje się go również do zakładkowego oraz niezakładkowego łączenia blach.

Spoiny brzeżne

Czasami nazywa się je także spoinami brzegowymi. Do ich wykonania nie potrzeba spoiwa. Łączenie wykonuje się bowiem na odpowiednio wygiętych krawędziach spawanego materiału, które zostają przetopione w łuku elektrycznym. Spoiny brzeżne można stosować na cienkich blachach – przyjmuje się, że nie powinny mieć więcej niż trzy milimetry grubości. Opisywane łączenia możemy podzielić jeszcze na grzbietowe oraz krawędziowe, w zależności od tego, w którym miejscu chcemy zespolić materiał.

Spoiny punktowe

Tego typu spoin używa się w przypadku łączenia elementów, które znajdują się bezpośrednio nad sobą, jeden nad drugim. Chodzi o płaskie powierzchnie, najczęściej blachy. Takie spoiny mają punktowy charakter – spawarka w określonych miejscach przetapia górną warstwę i wtapia się w drugą. W związku z tym nie stosuje się tu żadnych dodatkowych materiałów. Warto zauważyć, że spoiny punktowe często bywają uzupełnieniem spoin pachwinowych. Dzieje się tak wówczas, gdy zachodzi potrzeba wzmocnienia szczególnie szerokich przedmiotów.

Spoiny otworowe

Podobnie jak spoiny punktowe, mają wzmacniać połączenia szerokich powierzchni. Wykonuje się je w specjalnie przygotowanych otworach, które znajdują się na jednym z łączonych fragmentów. Otwory te mogą być podłużne lub okrągłe, a spoina stapia ze sobą obie powierzchnie. Zwykle, dla wzmocnienia konstrukcji, na łączonych fragmentach wykonuje się kilka spoin otworowych. Niektórzy do tego typu łączeń zaliczają też tak zwane spoiny liniowe, gdy otwór do zespolenia dwóch usytuowanych równolegle powierzchni jest bardzo długi.

Dla doświadczonych majsterkowiczów spawanie nie ma tajemnic, ale początkujący mogą mieć sporo wątpliwości. Odpowiedzi na trudne pytania znajdziesz w kolejnym artykule: Początek przygody ze spawaniem? Porady dotyczące sprzętu i jego zastosowania

Jakie spawarki wybrać do pracy?

Większość wymienionych spoin można uzyskać przy użyciu najpopularniejszych spawarek dostępnych na polskim rynku, których cena dobrze przystaje do kieszeni majsterkowicza. Czasami trzeba jednak nieco dłużej zastanowić się nad wyborem urządzenia, które spełni Twoje oczekiwania i pozwoli na wykonanie spoin wysokiej jakości.

Źródło: https://sklep.powermat.pl/pl/spawarka-inwertorowa-280a-igbt-pm-mma-280sm.html

Do spawania cienkich elementów, a więc na przykład wykonywania spoin brzeżnych, zdecydowanie najlepiej nadają się spawarki pracujące w trybie TIG. To urządzenia, które łączą metale za pomocą elektrod nietopliwych. Umożliwiają bardzo precyzyjną pracę, ale do ich obsługi potrzeba trochę umiejętności. A spawanie nie należy do najszybszych. Najbardziej wydajne pod tym kątem będzie spawanie techniką MIG/MAG, pozwala ono jednak tylko na łączenie nieco grubszych elementów, a do tego towarzyszy mu sporo odprysków.

Trzecim popularnym rodzajem urządzeń elektrodowych są spawarki MMA. To modele najprostsze w obsłudze, ale generujące sporo hałasu oraz żużlu, który trzeba regularnie usuwać ze spoiny. Takie spawarki należą jednak do najtańszych. Najbardziej uniwersalnym, choć droższym rozwiązaniem będzie zakup urządzenia 3w1, które łączy możliwości wszystkich trybów: MMA, MIG/MAG oraz TIG.

Autor:
Damian
Copywriter Agencji Interaktywnej Intle. Absolwent Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Spawarkę zawsze powinniśmy dobierać z myślą o jej dokładnym przeznaczeniu – na jakie nie warto stawiać? Sprawdź nasz inny artykuł, by nie popełnić błędu przy zakupie: https://mojewirtualnemiasto.pl/2021/07/28/jakich-spawarek-nie-warto-kupowac-nasz-poradnik/.